3.Internet yoluyla alabildiðim bu bilgileri, programlarý kimler koyar.
Freeware,Shareware, Public Domain gibi kavramlar ne anlama gelir
                                
     Internet ile eriþilebilen bazý merkezlerde herkese açýk arþivler vardýr. Buralarda çok çesitli bilgiler, çok çesitli programlar bulunur. Bu bilgiler bir konferansýn kayýt formu olabileceði gibi, piyasadaki bir ürünün tanýtým kýlavuzu da olabilir. Bilgi amaçlý dosyalar, daha çok düz yazý formatýndadýr ve grafik/ses/animasyon vb ile içeriði zenginleþtirilmiþ olabilir. Bunlar daha çok, bir ürünün tanýtýmý, kullanýmla ilgili sorunlarý çözmede kullanýcýya yol gösterecek bazý destek bilgileri vb. dir. Ayrýca, web tabanlý ortamlarda, firma reklamlarý ve ürün tanýtýcý reklamlara da rastlamaktayýz.

     Bu tip arþivlerde en çok karþýlaþýlan dosyalar, çok deðiþik amaçlar ve deðiþik bilgisayar ortamlarý (PC, Mac, Unix vb) için geliþtirilmiþ binlerce çesit ve yüzlerce giga byte yer tutan bilgisayar programlarýdýr (yazýlým, software).

     Public Domain Yazýlýmlar : Bu programlarý yazan kiþiler, kendi programlarýný herkesin alýp bedava kullanmasýna izin verirler. Ancak, bazý durumlarda bu bedava kullaným kýsýtlandýrýlýr. Public Domain yazýlýmlarda aþaðýdaki hususlar göz onüne alýnmalý:
tamamý deðistirilmeden üçüncü kiþilere kopyalanmalý,
eðer sozkonusu eser bir baþka yerde kullanýlacaksa (örneðin bir baþka eserde bundan yararlanýlacaksa) yazarlarýna bildirilmeli,
herhangi bir þekilde eserin daðýtýmýndan daðýtým medyasý masrafýndan fazla masraf alýnmamalý (BBS'ler için)
Bunun en iyi örneklerinden biri GPL (GNU Public License)'dir.

     Freeware (Bedava) Yazýlýmlar : Freeware yazýlýmlar limitsiz bir þekilde bunlarý alan kiþiler tarafýndan kullanilabilir. Bu yazýlýmlar, parayla üçüncü kiþilere satýlmamalýdýr. (Sözgelimi, su an okuyor olduðunuz dökuman freeware'dir.) Böyle bir yazýlým kullanýyorsanýz ve iþinize yarýyorsa, yazarýna bir e-mail ile teþekkür edin. inanýn çok hoþuna gidecektir. Böylece, onu, baþka reeware programlar yazma konusunda ve ayný programýn yeni sürümlerini hazýrlama konusunda teþvik etmiþ olursunuz.

     Shareware Yazýlýmlar : Shareware yazýlýmlarda ise 'kullan, eðer beðenirsen bana belli bir miktar para gönder' felsefesi geçerlidir. Bu miktar genellikle 10-20 ABD dolarý mertebesindedir. Shareware yazýlýmlar kaynak kodlarý ile birlikte daðýtýlmayabilirler. Programý alan kiþi, belirli bir süre (1 ay gibi) kullanýr, eðer kullanmaya devam ederse bu parayý gönderir. Ancak, burada zorlayýcý bir mekanizma yoktur. Yine programý kullanýrsýnýz ama para ödemezsiniz. Bazý durumlarda, kullandýðýmýz shareware program, süresi dolunca çalýþmaz. Çoðunluk böyle programlara para ödememektedir; ancak, 'Shareware' felsefesi her geçen gün daha fazla yerleþmektedir. Bir shareware yazýlýma 10-20 dolar ödediðinizde aslinda pek çok þey kazanýrsýnýz. Bunlar:

     Para ödenmeden kullanýmda programýn bazý kýsýmlarý çalýþmaz ya da çok kýsýtlý çalýþýr. Bunun önüne geçmiþ olursunuz.
Programýn ilk çalýþtýrýlýþýnda ve daha sonra belirli aralýklarla ekrana gelen ve programýn satýn alýnmadan (Unregistered) kullanýldýðýný belirten can sýkýcý mesajlardan kurtulursunuz.
     Programýn bundan sonraki tam fonksiyonlu yeni sürümlerini uzun bir sure bedavaya alabilirsiniz.
     Programla ilgili çok iyi bir dökümantasyona ve yardým ortamýna sahip olursunuz.
Belki de en onemlisi, programý yazan kiþiye emeðinin karþýlýðýný ödeyerek onu bir anlamda programý geliþtirmesi ve yeni ürunler ortaya çýkarmasý konusunda teþvik etmiþ olursunuz.
Eðer ödeme imkanýnýz varsa, sürekli kullandýðýnýz 'shareware' programlar için bu az miktardaki paralarý ödemek programlarý daha verimli kullanmanýz açýsýndan çok önemlidir.

     Tryware Yazýlýmlar : Bazý ticari þirketlerin, yeni geliþtirdikleri yazýlýmlarýn sýnýrlanmýþ sürümleridir ve tanýtým amacýyla konurlar.

     Poscardware Yazýlýmlar : Bütün bunlarýn yanýnda, bir de 'poscardware' yazýlýmlar vardýr. Bu yazýlýmlarý geliþtirenlerin kullanýcýlardan tek beklentisi güzel bir kartpostaldýr. Eger günün birinde 'poscardware' bir yazýlým kullanýrsanýz, hemen bu programý yazan kiþiye bir kartpostal gonderin!!!

     Patch Yazýlýmlar : Mevcut bir yazýlýmýn (ticari ya da public domain) bazý hatalarýný düzeltmek, ve programý güncellemek amacýyla, ilgili firmalarýn (ya da kiþilerin) çýkardýklarý "yama" programlar. Bu tip programlar, Internet üzerinde sýkça daðýtýlýr.